Archivo de la etiqueta: mulleres

Unha heroína

A súa foto e a súa historia saíron en xornais de todo o mundo: é afgá, ten quince anos e foi torturada durante meses polo marido e pola familia política por negarse a prostituírse: golpeárona brutalmente, arrincáronlle as uñas e a pel con pinzas, queimaron a súa cara e o seu corpo…

A noticia súmase á interminable restra de noticias de abusos a mulleres: pechadas na cadea ata que acceden a casar co seu violador, condenadas por adulterio cando son vítimas de abusos sexuais, abrasadas con ácido porque rexeitan a un pretendente… e aquí mesmo, na casa preto da nosa, mulleres asasinadas porque non quixeron seguir sufrindo maltrato e decidiron abandonar ao maltratador.

O que diferenza na miña opinión a esta muller de tantas outras vítimas é a súa valentía, o valor para rebelarse. Dixo non a algo que nos parece monstruoso pero que en Afganistán non o é. Alí segue vixente un costume denunciado pola misión das Nacións Unidas: o baad, o regalo dunha muller para resolver, por exemplo, disputas familiares. Esta adolescente, nunha situación de absoluta indefensión, negouse a manter relacións cos invitados do seu esposo. Negouse malia as ameazas e a horrible tortura.

Pregúntome que vai ser dela agora que deixa de ser noticia. Oxalá que a súa conduta heroica serva para espertar as conciencias dos que teñen o poder de remediar tanta inxustiza.

Cuando él quiere irse

Estaba yo en la cola del autobús y oi: «Tú aguanta que ya se le pasará. ¿Separarse? ¡De ninguna manera! Ya se cansará de la otra…»

La solución del problema consistía en capear el temporal y no aceptar de ninguna manera la ruptura. Con el tiempo él volvería al redil, aseguraba la que parecía tener más experiencia del asunto o más claras sus preferencias en la vida: Lo peor es que se vaya, le decía. Y  la otra, con expresión dolorida replicaba: «No sé, no sé…»

¿Lo peor? Releo la carta de una lectora: «Estoy sufriendo como jamás creí que se pudiera sufrir. Es un sentimiento tan profundo y tan doloroso que no tengo palabras para describirlo. Si la persona en quien más confié, la que me hizo durante mucho tiempo sentirme querida, deseada, valorada, me falló, ¿cómo volver a creer en alguien?».

El dolor del abandono es uno de los más difíciles de soportar porque al dolor de la pérdida se une un sentimiento inevitable de culpabilidad («¿qué he hecho mal para que me ocurra esto?») y de autodesprecio («no valgo nada, por eso me deja»).  Lo que me pregunto es si la autoestima de quien aguanta lo que sea para evitar la ruptura no queda igualmente dañada, si no se siente igual de herida la mujer abandonada que la que espera a que el otro se canse de su nuevo amor.

En contra de la postura de aguantar a palo seco, o de fingir que no se entera del problema, hoy los psicólogos suelen recomendar la actitud de afrontar los hechos e intentar encontrar, hablando serenamente la pareja, una solución. Vuelvo a mis cartas: «Lo intenté todo: hablar, ser comprensiva, perdonar, aceptar sus mentiras, sus engaños, esperar; incluso compartirlo con la otra. Yo hubiera dado mi vida por él pero él sólo quería irse.»

Aquello de «cuando uno no quiere dos no riñen», que suele dar resultado aplicado a la amistad, no parece eficaz en la pareja amorosa. Sigo con el testimonios de lectoras: «Cuando mi marido me dijo que había dejado de quererme, no tenía mejor amiga, ni compañera, ni persona que más lo quisiese, lo respetase; que más desease hacerlo feliz, que más luchase por la relación , que más se esforzase  por ayudarle en su profesión , y, aunque parezca de risa, que mejor cocinase para él , que yo.»

Son fragmentos de cartas de mujeres en torno a los cuarenta años. He recibido muchas , pero las frases se repiten. También he recibido alguna de chicos muy jóvenes, y , en dos años, solo una de un hombre que cuenta una experiencia de este tipo: la de haber sido abandonado por alguien que te quiso y que dejó de quererte mientras tú aún lo querías. Es posible que las mujeres y los jóvenes sean más proclives a escribir y contar sus penas que los hombres maduros, pero no deja de ser significativa la diferencia. Da la impresión de que , a partir de cierta edad, en las parejas , el que deja de querer o se enamora de otra persona es el varón.

Lo que sí parece claro es que hay tres tipos de actitudes ante ese problema de la aparición de un nuevo amor cuando ya se está comprometido. Una es la de aquellos que anteponen sus creencias religiosas, o su sentido del deber y la fidelidad, con lo cual se desecha lo nuevo y la pareja se mantiene unida. La segunda es la de quienes piensan que las cosas duran lo que duran y, cuando aparece alguien que les apetece más, adiós muy buenas y ahí te quedas. Y la tercera es la de quienes intentan vivirlo todo sin renunciar a nada y van trampeando entre la familia y la aventura.

Lo que la mujer haga para retener al hombre que se enamora o se encapricha de otra no parece influir demasiado en su decisión de permanecer o irse. Quizá con los del tercer grupo , pero ni siquiera hay reglas fijas: lo que para uno es eficaz, a otro puede ponerlo en fuga. Y sobre todo, como decía la chica del autobús: no se sabe qué es lo peor.

Para mí, en teoría, lo peor es lo que tan bien contó Edith Warton en La edad de la inocencia: vivir toda la vida con un respetable marido, sabiendo que él está enamorado de otra mujer. Aunque quizá en la práctica no sea tan malo. Quien sabe. Yo sólo puedo hablarles de los del segundo y tercer grupo y tampoco es para cantar de alegría. Pero así es la vida , ¡qué le vamos a hacer!

El manda, ela solicita

Pode que vostedes se teñan decatado xa do asunto, pero eu só me decatei cando mo fixo notar un lector indignado: a pervivencia de tópicos machistas na publicidade dun perfume dun coñecido modisto. O nome do perfume alude ao diñeiro, ao poder, e ten dúas versións: a masculina e a feminina. No anuncio do perfume para homes vese a un tipo novo, guapo, vestido como para unha festa pero desgrabatado, o pelo caéndolle sobre dos ollos, as pernas abertas e ben plantadas no chan. A súa expresión é malhumorada, autoritaria, e fai coa man un xesto imperativo de chamada deses que significan «eiquí, agora, cando me dá a min a gana e como eu quero». Un dos slogans que acompañan á imaxe é: «O perfume da masculinidade».

Na versión feminina hai unha muller nova, cun corpo espectacular xenerosamente mostrado por un vestido de festa con moi pouca tea. A muller sorrí, sedutora, e o xesto da súa man é de chamada, pero non imperioso. Ou sexa e resumindo: os dous son ricos, guapos e novos; el manda, ordena; ela atrae, solicita.

A publicidade é hoxe parte inseparable da nosa vida cotiá, condiciona a nosa conduta e os nosos comportamentos sociais. Imaxes como as que estou a comentar manteñen vivas posturas e crenzas que xa non deberían existir nos nosos días: ao home abóndalle con esixir, que para iso é home; mentres que a muller debe utilizar a man esquerda ou seducir para conseguir o que quere. Confiemos en que haxa moitos homes como o meu lector que non pensan así e que ademais o denuncian. Agradézolle o seu toque de atención e, como din os rapaces novos, «¡pásao!».

Violencia anacrónica

A sociedade actual é menos violenta que a de séculos pasados. Os cidadáns de hoxe dirimen as súas diferenzas sen recorrer aos duelos. E as liortas por cuestións de lindes, tan frecuentes no mundo rural, deron paso aos preitos, que custan cartos pero aforran vidas. Mais no que se refire as relacións de home e muller segue vixente unha violencia primitiva que non somos quen de erradicar.

Que un home se sinta con dereito a matar á muller que o abandona ou que o engana non é propio deste tempo nin de países onde desapareceu a escravitude, os minusválidos teñen olimpíadas, os homosexuais poden contraer matrimonio e un negro chega a presidente dos Estados Unidos. No caso das mulleres sorprende a pervivencia da antiga marxinación. Nos dramas de honor de Calderón de la Barca a sospeita de infidelidade abondaba para que o marido lavase coa sangue da suposta culpable o seu honor.

Ata hai pouco tempo a Igrexa recomendaba á muller maltratada paciencia e silencio como unha maneira de facer méritos para a outra vida. E aínda hoxe hai mulleres que soportan resignadamente o maltrato.

A protección á muller que denuncia e o castigo ao maltratador non abondan para evitar esta lacra. Hai que ir ás raíces: educar dende a infancia a nenos e nenas na igualdade. Os resultados serán tardíos, pero seguros. E mentres, promover campañas de concienciación para os adultos. Campañas frecuentes, insistentes, teimudas, como as que fan os partidos en tempos de eleccións, como as que fan os Gobernos cando queren convencernos do que lles convén. Setenta mulleres mortas reclaman novas medidas.

Condenada por defenderse

Hai sentenzas que a cidadanía considera fondamente inxustas, aínda que teñan fundamentos legais. Trátase de casos nos que unha persoa é atacada no seu domicilio ou no seu negocio e ao repeler a agresión mata ou fere gravemente ao atacante. Con frecuencia o atacado é acusado de homicidio e pasa de vítima a agresor.

Tal é o caso ocorrido en Santander. Unha muller foi agredida na casa pola súa parella, que tiña orde de arredamento e unha condena previa. El rompeulle os ósos do nariz e ela colleu un coitelo na cociña e cravoullo no peito. A Audiencia de Cantabria condenouna a dezaseis meses de cadea por homicidio en grao de tentativa, mentres que a el só o condenou a once meses. O xuíz admitiu que a muller actuou en defensa propia, pero considerou que debería usar calquera outro «obxecto contundente», e ferilo, non no peito, senón nos brazos ou pernas.

Eu pregúntome se baixo os efectos do medo e da dor provocada por golpes que lle rompen os ósos do nariz, unha muller está en condicións de elixir a arma defensiva e a parte do corpo do agresor na que debe ferir. Se llo cravase nunha perna ou nun brazo o mais seguro é que, dada a diferenza de forzas físicas, a estas horas a muller estivese morta porque o golpe só serviría para enfurecer máis o agresor, que, por certo, salvou a vida porque a muller chamou inmediatamente a unha ambulancia e á policía.

Con sentenzas desde tipo, as mulleres maltratadas deberán buscar protección non só contra os maltratadores senón contra certa clase de xuíces.