GALICIA BÁRBARA

Lo leí en La Voz de Galicia y lo vi a mediodía en las noticias del canal 1 de TVE: Un hombre en Negreira maltrata durante trece años a su pareja y viola durante ocho a tres hijastras y una hija natural. Y no lo puedo creer…

No puedo creer que una mujer conviva 12 años con su maltratador , se case con él y que solo un año después se separe y se entere entonces de que ha violado reiteradamente a sus hijas. No puedo creer que la mayor, que ahora tiene veinte años, y las siguientes , de dieciocho y diecinueve no hayan denunciado ni pedido ayuda para salir de ese situación. No puedo creer que en ocho años , esa madre no se haya enterado de lo que sucedía y , sobre todo, me resisto a creer que no haya habido un maestro , una “seño”, un cura, una asistenta social, una profesora que les haya dicho a esas niñas que una mujer no es una bestia ni una esclava, que hay situaciones que no se puede ni se debe soportar, que hay teléfonos de ayuda ( 900 222 100 ; 900 333 666; 900 400 273… ) a los que puedes llamar las 24 horas del día.

No puedo creer que vivamos en un país bárbaro como Pardo Bazán denunciaba hace más de cien años en cuentos como “Un destripador de antaño” o “Las medias rojas”, un país violento, de campesinas ignorantes y embrutecidas. No quiero creer que nuestra sociedad no sabe educar a las niñas para liberarlas de las cadenas del miedo y la ignorancia, para hacer de ellas personas libres y autónomas.

El defensor del detenido dice que todo es mentira, un montaje de la madre. Puede que sea así, pero ,en cualquier caso, hay unas víctimas, unas niñas que la sociedad no ha sabido proteger.

Unha heroína

A súa foto e a súa historia saíron en xornais de todo o mundo: é afgá, ten quince anos e foi torturada durante meses polo marido e pola familia política por negarse a prostituírse: golpeárona brutalmente, arrincáronlle as uñas e a pel con pinzas, queimaron a súa cara e o seu corpo…

A noticia súmase á interminable restra de noticias de abusos a mulleres: pechadas na cadea ata que acceden a casar co seu violador, condenadas por adulterio cando son vítimas de abusos sexuais, abrasadas con ácido porque rexeitan a un pretendente… e aquí mesmo, na casa preto da nosa, mulleres asasinadas porque non quixeron seguir sufrindo maltrato e decidiron abandonar ao maltratador.

O que diferenza na miña opinión a esta muller de tantas outras vítimas é a súa valentía, o valor para rebelarse. Dixo non a algo que nos parece monstruoso pero que en Afganistán non o é. Alí segue vixente un costume denunciado pola misión das Nacións Unidas: o baad, o regalo dunha muller para resolver, por exemplo, disputas familiares. Esta adolescente, nunha situación de absoluta indefensión, negouse a manter relacións cos invitados do seu esposo. Negouse malia as ameazas e a horrible tortura.

Pregúntome que vai ser dela agora que deixa de ser noticia. Oxalá que a súa conduta heroica serva para espertar as conciencias dos que teñen o poder de remediar tanta inxustiza.

Violencia anacrónica

A sociedade actual é menos violenta que a de séculos pasados. Os cidadáns de hoxe dirimen as súas diferenzas sen recorrer aos duelos. E as liortas por cuestións de lindes, tan frecuentes no mundo rural, deron paso aos preitos, que custan cartos pero aforran vidas. Mais no que se refire as relacións de home e muller segue vixente unha violencia primitiva que non somos quen de erradicar.

Que un home se sinta con dereito a matar á muller que o abandona ou que o engana non é propio deste tempo nin de países onde desapareceu a escravitude, os minusválidos teñen olimpíadas, os homosexuais poden contraer matrimonio e un negro chega a presidente dos Estados Unidos. No caso das mulleres sorprende a pervivencia da antiga marxinación. Nos dramas de honor de Calderón de la Barca a sospeita de infidelidade abondaba para que o marido lavase coa sangue da suposta culpable o seu honor.

Ata hai pouco tempo a Igrexa recomendaba á muller maltratada paciencia e silencio como unha maneira de facer méritos para a outra vida. E aínda hoxe hai mulleres que soportan resignadamente o maltrato.

A protección á muller que denuncia e o castigo ao maltratador non abondan para evitar esta lacra. Hai que ir ás raíces: educar dende a infancia a nenos e nenas na igualdade. Os resultados serán tardíos, pero seguros. E mentres, promover campañas de concienciación para os adultos. Campañas frecuentes, insistentes, teimudas, como as que fan os partidos en tempos de eleccións, como as que fan os Gobernos cando queren convencernos do que lles convén. Setenta mulleres mortas reclaman novas medidas.

Matar ao fillo

Na provincia da Coruña ocorreu un feito terrible. Un home en vías de separación ameazou á muller con que ela non ía ver máis ao fillo de ambos. A muller denunciouno, pero non puido evitar a traxedia. Nun lugar apartado apareceu un coche ardendo e dentro o cadáver calcinado dun neniño de apenas un ano, suxeito coas correas á cadeira de seguridade. O pai estaba a un quilómetro, con queimaduras graves, pero consciente. Suponse que intentou un suicidio, pero el saíu do coche e deixou ao neno atado e pechado.

Todo apunta a un asasinato do fillo por vinganza, caso que está representado na mitoloxía e na literatura pola figura de Medea, muller de Xasón, que para vingarse do seu abandono matou aos dous fillos que tiña del.

Na vida real estes crimes son máis frecuentes en homes que en mulleres. Raramente unha muller mata a un fillo para vingarse do home que a abandona. O habitual é que o faga en situación de extrema necesidade ou perigo para os nenos.

Entón decide matarse e antes matar a unhas criaturas que xa non vai poder coidar nin defender (situación moi ben reflectida na novela de Mercé Rodoreda A praza do Diamante ). Chámanse homicidios por compaixón.

Polo contrario, o caso que nos ocupa entra de cheo na categoría de violencia doméstica, e mostra a pervivencia da antiga crenza que considera ao home dono e señor da muller e dos fillos que con ela enxendra.

Matar ao fillo é unha maneira de castigar a independencia da muller arrebatándolle o que ela máis quere. Mostra tamén a necesidade de seguir loitando con todos os medios contra esa mentalidade violenta e machista.

Condenada por defenderse

Hai sentenzas que a cidadanía considera fondamente inxustas, aínda que teñan fundamentos legais. Trátase de casos nos que unha persoa é atacada no seu domicilio ou no seu negocio e ao repeler a agresión mata ou fere gravemente ao atacante. Con frecuencia o atacado é acusado de homicidio e pasa de vítima a agresor.

Tal é o caso ocorrido en Santander. Unha muller foi agredida na casa pola súa parella, que tiña orde de arredamento e unha condena previa. El rompeulle os ósos do nariz e ela colleu un coitelo na cociña e cravoullo no peito. A Audiencia de Cantabria condenouna a dezaseis meses de cadea por homicidio en grao de tentativa, mentres que a el só o condenou a once meses. O xuíz admitiu que a muller actuou en defensa propia, pero considerou que debería usar calquera outro «obxecto contundente», e ferilo, non no peito, senón nos brazos ou pernas.

Eu pregúntome se baixo os efectos do medo e da dor provocada por golpes que lle rompen os ósos do nariz, unha muller está en condicións de elixir a arma defensiva e a parte do corpo do agresor na que debe ferir. Se llo cravase nunha perna ou nun brazo o mais seguro é que, dada a diferenza de forzas físicas, a estas horas a muller estivese morta porque o golpe só serviría para enfurecer máis o agresor, que, por certo, salvou a vida porque a muller chamou inmediatamente a unha ambulancia e á policía.

Con sentenzas desde tipo, as mulleres maltratadas deberán buscar protección non só contra os maltratadores senón contra certa clase de xuíces.