Mellor, caladiños

Foi moita a alegría que nos proporcionou a selección española de fútbol; alegría polo triunfo, por ver a España destacada para ben en toda a prensa mundial e alegría por ver a moitos miles de persoas vitoreando a España e ondeando con orgullo a bandeira da nación.

Por parte das televisións foi un pouco empachosa a repetición de imaxes, entrevistas e celebracións referidas á selección durante dous días, pero, en fin, como estes fastos non se prodigan, había que aproveitalos.

O peor, paréceme a min, foi a falta de previsión do que podía suceder paseando durante horas a un fato de rapaces novos emborrachados de éxito, de fama, rodeados dunha multitude enardecida e en ocasións histérica, que acabou por contaxialos.

Aos atletas e aos heroes da Antigüidade grecolatina tamén os paseaban con coroas de laurel para que a multitude os aclamase, pero levaban tras eles a un individuo que lles ía repetindo: «Lémbrate de que es mortal». E ademais non lles facían falar. Para iso estaban os poetas e os oradores. Cada un ao seu. Así evitaban o que aquí e agora non se evitou: que eses deportistas admirables por moitos conceptos -como ben sinalou o seleccionador Vicente del Bosque-, pola capacidade de sacrificio, polo esforzo, polo espírito de equipo, rematasen dando moitos deles unha imaxe lamentable de grosería e vulgaridade. En fin, ninguén é perfecto, pero foi mágoa que eses deportistas que tanta alegría proporcionaron a tanta xente en momentos tan duros como os que estamos soportando, non se pasearan caladiños como os heroes gregos.

Malos tempos

¡Como me gustaría ser forofa dalgún deporte!; non digo afeccionada, que iso son, senón ser unha máis entre os que van agardar os futbolistas ao aeroporto e enchen as prazas e brincan durante horas celebrando o triunfo do seu equipo. Como boto de menos poder participar nunha alegría colectiva.

En vez diso, as únicas opcións son participar na folga de funcionarios ou nas manifestacións contra os que xulgan a Garzón, opcións en absoluto atractivas para quen pensa que aos argumentos xurídicos hai que contestar con argumentos xurídicos e non con pancartas, e que nestes momentos deixar de traballar só pode agravar os problemas.

Malos tempos estes nos que folleas os xornais e acabas con opresión no peito: a xente sen traballo nin esperanza de conseguilo, as pensións conxeladas, a bolsa polo chan, o euro e a mesma idea de eurozona costa abaixo, os salarios dos funcionarios diminuídos, a sospeita de que vai ser un sacrificio inútil, a certeza de que é un sacrificio que puido evitarse se en lugar de negar a crise se tomasen medidas a tempo; un presidente sen credibilidade, uns ministros que se desdín para non ser menos que o seu xefe; unha oposición que non entusiasma nin aos seu propios seguidores.

Intento pensar no que dicía miña avoa: «Nunca choveu que non escampase», pero mentres chove a caldeiros refúxiome nas páxinas de deporte e nos programas televisivos de fútbol. ¡Como envexo aos que están aforrando para ir coa selección a Sudáfrica! ¡Ai, Señor! ¡Menos mal que gañou Nadal!

A alegría do fútbol

Moita xente pensa que espectáculos colectivos como o  futbol , ou as corridas de touros son instrumentos de enaxenación de masas utilizados polo poder para distraer á xente dos problemas que padece , e serven ó mesmo tempo para liberar os instintos de agresividade reprimidos . Como exemplo sempre se pon a Manolete, que era un ídolo popular,  e o Real Madrid pentacampeón de Europa durante a dictadura franquista .

A min paréceme que eso puido ser certo naquela época , pero hoxe non se pode interpretar de igual maneira . Sei que a moitos lles vai parecer unha herexía , pero a min o ambiente de ledicia colectiva que se percibe en ocasións como a do mundial de futbol recórdame un poema emblemático de Vicente Aleixandre, «En la plaza». Pertence á súa segunda época , cando decía que poesía é comunicación e ten un pequeño argumento que se pode contar .

Fala Alexandre de que é o fermoso e vivificador sentirse levado, conducido , mezclado, rumorosamente arrastrado baixo o sol entre todos os máis . Dí que non é bon ficar na orela como un molusco amarrado a unha pena , que hai que conseguir a ledicia de fluir e perderse nos outros . E pon o exemplo de alguen que está nun piso,  só, intentando buscarse a si mesmo na soedade . E non é así como hai que buscarse , o camiño está na multitud que pasa baixo as suas fiestras coma un gran río rumoroso que cobre a terra enteira . Aquel home solitario baixa e comeza a entrar na multitude , despacio ó comezo , como o bañista que ten medo a auga e vai probando pouco a pouco , ata que abre os dous brazos e se entrega por completo e ali » fuerte se reconoce y crece y salta y confía «.

Pois verán ,  un día eu participei sen pretendelo desa ledicia colectiva no lugar máis inesperado : nunha clínica de rehabilitación onde por circunstancias que non son do caso me atopaba a esa hora . Alí tiñan posta a radio e todo o mundo entre poleas e pesas e aparatos electromagnéticos de todo tipo participaba dos avatares do partido . E alí , como o corazón solitario do poema de Aleixandre,  xuntei a miña ledicia coa ledicia dos outros  e recoñecinme nunha xente coa que nunca pensei que podería recoñecerme . E ten razón Aleixandre :  é bo i é fermoso.