Gato negro ou gato branco

Estes días descubriuse en Valencia a maior fábrica de Europa de billetes falsos de 500 euros. Nove millóns estaban xa listos e a fábrica tiña capacidade para producir 700 millóns de euros. A policía informou de que se trataba de billetes «de altísima calidade», que incluso para os expertos serían difíciles de detectar. O papel e os selos empregados procedían de China.

Tamén é China a orixe das innumerables falsificacións de artigos de luxo que chegan cada día a España: bolsos, reloxos, roupa, zapatos… Un amigo funcionario de Aduanas cóntame que é imposible controlar todos os contedores e que as falsificacións son ás veces tan perfectas que os propios representantes dos produtos orixinais dubidan de si se trata dunha falsificación ou dun roubo.

Eu merquei en Pequín un bolso dunha marca que é igualiño ao dunha amiga que o mercou en Madrid por un prezo dez veces superior. O meu leva unha etiqueta que asegura que se trata dun produto orixinal.

Parece evidente que un negocio de esta envergadura conta, senón con apoio, coa tolerancia das autoridades chinas, tan eficaces para reprimir disidencias e tan despreocupadas de asuntos como as falsificacións ou o respecto ao medio ambiente. A explicación pode estar na frase famosa de Xiaoping, que todos os guías locais repiten machaconamente para responder ás preguntas incómodas: «Gato negro ou gato branco é indiferente; o que importa é que cace ratos». Ou sexa, o que importa é o resultado, o éxito económico, e non importan os medios utilizados para conseguilo. Coido que isto chámase maquiavelismo.

Mil trescentos millóns

Acabo de regresar dunha viaxe de quince días por China, bastantes para admirar os grandes e famosos monumentos históricos e absolutamente insuficientes para intentar entender aquel mundo, tan lonxe da nosa mentalidade e da nosa sensibilidade. A gran muralla e os guerreiros de Xián emocionáronme; a Cidade Prohibida abraioume; a paisaxe de Guilin sorprendeume e encantoume. Pero por debaixo desas sensacións e sentimentos, o contacto coa xente nas rúas de Shanghai ou Pequín e as conversas privadas con algún profesor dos que pasaron polos campos de reeducación de Mao foi xerando un sentimento de inquietude.

No día a día era moi incómodo o costume dos chinos de non respectar as colas: xa sexa nos aeroportos, nos baños, nas tendas, no metro, un vese desbordado continuamente por xente que acaba de chegar e ponse diante de ti con toda naturalidade. As mulleres usan sombrillas para protexerse do sol e non se preocupan de a quen golpean con elas, nin se che quitan a vista. Pero isto non é grave: de feito agora, tras os Xogos, xa cospen menos na rúa que antes.

O inquedante é a mentalidade: van á súa, van lanzados cara adiante, xustifican a represión, admiran a Mao, consideran que a democracia e os dereitos humanos chegarán «máis adiante», que Tiananmen foi «un paso atrás» provocado por irresponsables; están orgullosos dos seus avances económicos e supeditan todo a ese fin, mesmo a democracia. Desprezan a Occidente e os seus valores. Non nos podemos entender. Eles son mil trescentos millóns. Demasiado chinos para o noso vello mundo.

¡Que sos están!

Que sos, que abandonados, que indefensos deben de sentirse os disidentes chineses. Se as protestas que orixinou o paso da facha olímpica ao longo do seu percorrido lles fixo concibir algunha esperanza de recibir axuda do exterior, xa deberon de perdela. Algúns pensaban que os Xogos ían suavizar a represión e abrir China á democracia. Outros, polo contrario, xa dicían que as cousas seguirán igual ou peor, e que só servirán para darlle ao réxime a oportunidade de mostrar o seu poderío dunha forma pacífica. O que se pode asegurar é que, dende que se lle concedeu a China a organización das Olimpíadas, o réxime non deu un só paso cara a democratización. O que fixo foi aplicarse para ofrecer ao resto do mundo a visión dun país poderoso, rico, autosuficiente e seguro; e reprimir ferozmente calquera disidencia interna. A China non se lle puxo ningunha condición para ser sede olímpica. Todos queren ser amigos da que vai ser a gran potencia do século XXI. ¿Para que cambiar se todos a aceptan como é? As imaxes da inauguración e da clausura causaron sensación, foron un alarde de perfección técnica e de refinamento, pero había algo terrorífico na súa perfección. Aqueles miles de figurantes movéndose ao mesmo tempo recordaban, por un lado, aos escravos que construíron as pirámides e, por outro, aos robots futuristas: un universo rexido por unha disciplina férrea, onde o individuo e os seus dereitos non contan para nada. Son moitos e están afeitos dende séculos a obedecer. ¡Que sos, que abandonados deberon de sentirse na cadea os poucos que aínda soñan en China coa liberdade!